De geschiedenis van Chinese thee
Als het aankomt op thee zijn er echt honderden, misschien wel duizenden, soorten waar je uit kunt kiezen. Ieder land heeft zo zijn eigen populaire theesoorten. Een van de landen die zich echt op de kaart heeft weten te zetten voor de internationale theehandel is natuurlijk China. Nagenoeg iedereen heeft wel eens een kopje Chinese thee op, hier is immers alles mee begonnen. Aangezien nog niet iedereen weet wat de oorsprong is van Chinese thee en welke soorten er allemaal te vinden zijn hebben we voor jou het een en ander op een rijtje gezet. Door dit artikel goed door te lezen zal je een volledig beeld krijgen bij de Chinese thee cultuur!
De verschillende soorten Chinese thee
Voordat we ingaan op de totstandkoming van Chinese thee is het eerst handig om te kijken naar de verschillende soorten Chinese thee die je allemaal kunt vinden. Hieronder hebben we een selectie gemaakt met de soorten die vandaag de dag nog altijd het populairste zijn:
- Groene Thee
Chinese groene thee is de oudste en meest populaire soort thee; er wordt al duizenden jaren van genoten in China. Groene thee wordt gemaakt van de nieuwe scheuten van de theeplant, en de theebladeren worden gedroogd en verwerkt volgens de gewenste theesoort. De technieken voor de verwerking van groene thee zijn onderverdeeld in drie categorieën: water verwijderen, rollen en drogen. Traditionele groene thee heeft een bleke kleur en een scherpe, samentrekkende smaak. Het wordt voornamelijk geproduceerd in de provincies Jiangxi, Anhui en Zhejiang. De meest bekende groene thee is West Lake Dragon Well Thee, die wordt geproduceerd in Hangzhou.
- Gele Thee
Gele Chinese thee wordt geproduceerd door vochtige theebladeren op natuurlijke wijze te laten drogen. Het heeft een kenmerkend aroma, vergelijkbaar met rode thee, maar de smaak ligt dichter bij groene en witte thee. Gele thee wordt ook gebruikt om de hoogwaardige thee te beschrijven die werd geserveerd aan de keizers, dit had namelijk de traditionele keizerlijke kleur. Junshan Yinzhen wordt geproduceerd in de Chinese Hunan provincie en is de meest populaire gele thee van het land.
- Witte Thee
Witte thee is ongegiste, ongegiste groene thee die snel is gedroogd. Het is te vinden bij de provincie Fujan, en is lichter van kleur dan andere soorten thee met een subtiele, delicate smaak. Witte thee heeft zijn naam te danken aan de traditie van arme Chinezen die gewoon gekookt water aanbieden aan gasten, als ze geen thee hadden. Zij noemde het vervolgens “witte thee”.
- Donkere of Zwarte Thee
Donkere of zwarte Chinese thee is een soort post-fermentatiethee, die een daadwerkelijk fermentatieproces ondergaat met behulp van bacteriën. Het hele proces bestaat uit zes stappen: water verwijderen, rollen, stapelen, nog een keer rollen, bakken en drogen. Het is algemeen bekend dat donkere thee zijn oorsprong vindt in de 16e eeuw in Anhua City, in de provincie Hunan. De meest voorkomende donkere thee merken zijn Anhua Dark Tea, Hubei Laobian Tea, Sichuan Tibetaanse thee en Guangxi Liubao Thee. Donkere thee is zeer populair in Hong Kong, Macao, Zuidoost-Azië en Japan.
Hoe is Chinese thee eigenlijk tot stand gekomen?
De geschiedenis van de thee gaat terug tot het oude China, al bijna 5.000 jaar geleden. Volgens de legende ontdekte keizer Shen Nung in 2732 voor Christus thee toen bladeren van een wilde boom in zijn pot met kokend water bliezen. Hij was onmiddellijk geïnteresseerd in de aangename geur van het brouwsel en dronk wat van het brouwsel. Volgens de legende beschreef de keizer een warm gevoel toen hij dit drankje dronk, alsof de vloeistof elk deel van zijn lichaam kon bereiken. Shen Nung noemde het brouwsel “ch’a”, wat het Chinese karakter is voor ‘onderzoek’. In 200 v. Chr. oordeelde een keizer van de Han-dynastie dat bij een verwijzing naar thee een speciaal geschreven personage moet worden gebruikt om houten takken, gras en een man tussen de twee te illustreren. Dit geschreven karakter, ook uitgesproken als “ch’a”, symboliseerde de manier waarop thee de mensheid in balans bracht met de natuur voor de Chinese cultuur. Klinkt voor ons misschien een beetje wazig, maar het laat zien dat de Chinese thee echt onderdeel uitmaakt van de Chinese cultuur.
De populariteit van thee in China bleef vanaf de 4e tot en met de 8e eeuw snel groeien. De thee werd niet langer alleen gebruikt voor zijn geneeskrachtige eigenschappen, maar werd ook gedronken als normaal drankje. Theeplantages verspreidden zich over heel China, theehandelaren werden rijk en dure theeproducten werden een groot exportproduct voor het land. Het Chinese rijk controleerde nauwgezet de voorbereiding en de teelt van de gewassen. Er werd zelfs bepaald dat alleen jonge vrouwen, vermoedelijk vanwege hun zuivere karakter volgens de Chinese legendes, met de theebladeren van de Chinese thee omgaan. Deze jonge vrouwen mochten geen knoflook, uien of sterke kruiden eten voor het geval de geur op hun vingertoppen de kostbare theebladeren zou besmetten.
De uitvinding van zwarte thee
Tot het midden van de 17e eeuw was alle Chinese thee groene thee. Naarmate de buitenlandse handel toenam, ontdekten de Chinese telers echter dat ze de theebladeren konden bewaren door middel van een speciaal fermentatieproces. De resulterende zwarte thee hield zijn smaak en aroma langer vast dan de meer delicate groene thee en was beter uitgerust voor de export naar andere landen. Zoals je waarschijnlijk wel weet is zwarte thee enorm populair geworden hier in het westen. Dit komt dus voornamelijk door het feit dat deze soort Chinese thee zonder problemen mee op de boot genomen kon worden. De groene thee bleef niet goed tijdens deze lange reis, vandaar dat we hier zoveel zwart thee drinken. Gelukkig is het vandaag de dag natuurlijk wel mogelijk om groene Chinese thee te kopen. Inmiddels is het dan ook echt een van de meest populaire theesoorten die je maar kunt kopen.
Speciale Tibetaanse thee
De Chinezen hadden aan het begin van de 9e eeuw Chinese thee in Tibet geïntroduceerd. Het ruige klimaat en het rotsachtige terrein van Tibet maakten de teelt van hun eigen planten moeilijk, dus moest de thee uit China worden geïmporteerd via de yakkaravaan. De lange reis van de yak naar Tibet duurde bijna een jaar en werd niet alleen bedreigd door het dramatische terrein van enkele van de hoogste bergen ter wereld, maar ook door dieven die op thee uit waren. Om de hoge vraag naar Tibetaanse thee bij te houden, kwamen dagelijks bijna twee- tot driehonderd met thee beladen yaks het land binnen. Thee werd zo populair in Tibet en de omliggende gebieden dat het werd gebruikt als een vorm van valuta. Chinese thee was een veel voorkomende vorm van betaling voor bijna alles, en arbeiders en bedienden werden op deze manier routinematig betaald.
Traditioneel wordt Tibetaanse thee gemaakt door het blad ongeveer een half uur te koken voordat de vloeistof door een zeef van paardenhaar (vandaag de dag gemaakt van plastic) in een lange houten container wordt gedaan. Traditioneel worden yakboter en zout aan de thee toegevoegd en gekarnd tot ze geëmulgeerd zijn. Deze toevoegingen helpen het vet en zout te vervangen dat de bewoners van de hooggelegen gebieden in het Himalaya gebergte verloren hebben. Jongere generaties Tibetanen drinken soms een variant van de Indiase Chai. Dit laat zien dat de Chinese thee dus heel anders is dan de Tibetaanse thee. In Tibet hebben ze echt hun eigen draai aan de thee weten te geven.
Thee in het moderne China
Zoals we al hebben laten zien is Chinese thee is al duizenden jaren een integraal onderdeel van de Chinese cultuur. Het was al populair voordat de Egyptenaren de grote piramides bouwden en werd al verhandeld met Aziatische landen voordat Europa de middeleeuwen achter zich liet. Het belang en de populariteit van thee in China gaat door in de moderne tijd en is een symbool geworden van de geschiedenis, religie en cultuur van het land. Vandaag de dag strijden studenten om het zeer selectieve en uitzonderlijke Shanghai Tea Institute bij te wonen. De studenten van het hoogste niveau moeten het traditionele Guzheng snaarinstrument bespelen, een onberispelijke theeceremonie uitvoeren, een vreemde taal spreken om overzeese gasten te vermaken en onderscheid maken tussen ongeveer 1000 verschillende soorten Chinese thee. Tot op heden hebben minder dan 75 studenten een Tea Art-certificaat gekregen. Er is ook een heel pretpark dat het Tenfu Tea Museum heet – China’s equivalent van Disneyland – dat de Chinese theedrinkende tradities in ere houdt.
Je hebt wel kunnen zien dat Chinese thee een ontzettend belangrijke rol inneemt in de cultuur van het land. Zonder de Chinese thee zouden wij hier in Nederland ook geen thee hebben gehad. Nog altijd is thee een van de grootste exportproducten van China. Door de verscheidenheid aan soorten is Chinese thee altijd leuk om te ontdekken en om te proberen. Je kunt jezelf eens de uitdaging geven om het verschil te proeven tussen de normale zwarte thee die we hier hebben en de zwarte thee uit China. Dit stelt je in staat om precies te zien op wat voor manier deze Chinese thee over de jaren heen is veranderd.